Lifestyle Mobility και Ψηφιακοί Νομάδες

Οι «κινητικότητες» («mobilities») είναι ένας σύγχρονος όρος -ιδίως των κοινωνικών επιστημών που ερευνά τις μετακινήσεις ανθρώπων, ιδεών, κεφαλαίων, πραγμάτων κ.α. στο πλαίσιο της παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας και οικονομίας.

Παρόλο που οι κινητικότητες έχουν πολλές εκφάνσεις και απολήξεις, ο λόγος που μας ενδιαφέρουν στο πλαίσιο της μελέτης του ψηφιακού νομαδισμού είναι επειδή ακριβώς η ευκολία στη μετακίνηση των ανθρώπων είναι ένας από τους πρώτους παράγοντες που οδήγησαν στην μετέπειτα δημιουργία αυτού που ονομάζεται «αναξαρτησία ως προς την τοποθεσία» (location Independence).

Η παγκοσμιοποίηση, η ευκολία στις μετακινήσεις ανθρώπων και εμπορευμάτων, η ανάπτυξη του ατομικισμού «individualization» καθώς και οι ασύρματες τηλεπικοινωνίες είναι κάποιοι από τους λόγους οι οποίοι συνέτειναν στη σύγχρονη κινητικότητα ως τρόπος ζωής (lifestyle-led mobilities) και κατ’ επέκταση στο ψηφιακό νομαδισμό, ως μια μορφή κινητικότητας ως τρόπος ζωής ^[1]Hannonen O (2020). In search of a digital nomad: defining the phenomenon Information Technology & Tourism (2020) 22:335–353.

Κινητικότητα ως τρόπος ζωής (Lifestyle Mobility)

Ο όρος «lifestyle» σχετίζεται με τις αλλαγές που σχετίζονται με το μεταφοντισμό ή αλλιώς τη μεταβιομηχανική κοινωνία όπου η ταυτότητα βασίζεται λιγότερο στην οικονομική – κοινωνική τάξη αλλά στον τρόπο που το άτομο καταναλώνει ή ξοδεύει σε συνδυασμό με τις επιλογές του και μπορεί να προσδιοριστεί ως ένας τρόπος ζωής ^[2]Duncan et al. (2013). Lifestyle Mobilities. Ashgate. 5-12

H κινητικότητα ως τρόπος ζωής αναφέρεται ακριβώς στην κινητικότητα (δηλαδή στο σύνολο των μετακινήσεων) που σχετίζονται ή αφορούν τον τρόπο ζωής ως ταυτότητα και όχι με κάτι άλλο (όπως μετανάστευση, εργασία κ.λπ). Έτσι ακριβώς και οι ψηφιακοί νομάδες δεν μετακινούνται λόγω εργασίας. Αντίθετα ο τρόπος εργασίας τους, τους επιτρέπει να μετακινούνται.

Σε αυτό το πλαίσιο, διάφοροι ερευνητές ^[3]O’Reilly K, Benson M (2009) Lifestyle migration: escaping to the good life? In: Benson M, O’Reilly K (eds) Lifestyle migrations: expectations, aspirations and experiences. Ashgate, Surrey, pp … Continue reading θεωρούν ότι το «lifestyle mobility» ακροβατεί ή αποτελεί συνδυασμό μετανάστευσης και τουρισμού και άρα για να εξετάσουμε το φαινόμενο θα πρέπει να συμπεριλάβουμε τις σχέσεις που δημιουργούνται μεταξύ των δύο ειδών (ή λόγων) μετακίνησης. Κατά τον Cohen  ως lifestyle mobility ορίζεται ως οι «συνεχείς μετακινήσεις μεταβαλλόμενης διάρκειας με πολλούς σταθμούς χωρίς άμεσα πλάνα για επιστροφή στην πατρίδα» ^[4]Cohen SA, Duncan T, Thulemark M. 2015. Lifestyle mobilities: the crossroads of travel, leisure and migration. Mobilities Vol 10 Issue 1. 155–172.

Μετανάστευση Λόγω Τρόπου Ζωής (Lifestyle Migration)

Ωστόσο το «lifestyle mobility»  θα πρέπει να διαχωριστεί από το «lifestyle migration» (μετανάστευση λόγω ενός τρόπου ζωής), πρωτίστως διότι το τελευταίο έχει χαρακτήρα μονιμότητας και όχι προσωρινότητας όπως έχει το πρώτο. Στην περίπτωση δηλαδή του «lifestyle migration» το άτομο μεταναστεύει όχι για λόγους εργασίας αλλά διότι ψάχνει ένα δρόμο για έναν καλύτερο και γεμάτο τρόπο ζωής ιδίως σε σχέση με αυτόν που αφήνει πίσω» ^[5]Benson, M. and O’Reilly, K. 2009. Migration and the search for a better way of life: a critical exploration of lifestyle migration. The Sociological Review, Vol. 57 Issue 4, 608–625. α

O Ψηφιακός Νομαδισμός ως Lifestyle Mobility

Όπως ήδη αναφέρθηκε, στην προσπάθεια της πλαισίωσης του φαινομένου του ψηφιακού νομαδισμού, θα μπορούσαμε να τον κατατάξουμε ως υποκατηγορία «κινητικότητας ως τρόπος ζωής» και αυτό διότι, λαμβάνοντας υπ’ όψη τα κίνητρα και τη συμπεριφορά των νομάδων:

• Η μετακίνηση τους δε γίνεται για λόγους εύρεσης εργασίας.
• Η μετακίνηση τους δε γίνεται για ανάγκες που σχετίζονται με την δουλειά τους (όπως αντίθετα συμβαίνει με τον business traveler).
• Δε σχετίζεται με την κάλυψη βιωτικών αναγκών ή για λόγους ασφαλείας (όπως π.χ. οι πρόσφυγες).
• Σχετίζεται άρρηκτα με τις παρεχόμενες στον προορισμό υπηρεσίες, εμπειρίες και τρόπο ζωής.
• Οι ψηφιακοί νομάδες έχουν σχεδιάσει τον τρόπο εργασίας τους ώστε να αυτή να γίνεται ανεξαρτήτως τοποθεσίας (location independent).